چرا چشمها در هوای سرد دچار خشکی میشوند؟
همشهریآنلاین ـ پروانه بندپی: در فصلهای سرد سال، بسیاری از افراد دچار سوزش و خستگی و ناراحتیهای چشمی میشوند. این علائم اغلب نتیجه خشکی چشم است؛ مشکلی که در هوای سرد و نوسانات دما شایعتر میشود، چون در هوای سرد، رطوبت چشمها سریعتر از بین میرود.
شایعترین مشکل چشم در زمستان
هوای سرد و رطوبت پایین باعث میشود سطح چشم سریعتر خشک شود و مشکلاتی مانند سوزش، قرمزی و التهاب بروز کند. در این فصل، عفونتهایی مانند ورم ملتحمه (صورتی شدن چشم) نیز شایع هستند. زیرا ویروسها و باکتریها راحتتر منتشر میشوند. از سوی دیگر، آلودگی هوا و گردوغبار و قارچهای خانگی نیز در هوای سرد فعالتر میشوند و زمینه آلرژیهای چشمی را افزایش میدهند و آلرژی چشم، خود منجر به خشکی چشم میشود.
بسیاری از مشکلات چشمی در زمستان نتیجه چند عادت اشتباه روزمره هم هستند. مشکلاتی مثل استفاده نکردن از عینکهای UV، مالیدن چشمها، کمآبی بدن، استفاده از وسایل گرمایشی و استفاده زیاد از اسکرینها. دکتر رضا سوادی، چشمپزشک در این زمینه به همشهریآنلاین میگوید: «هوای سرد ظرفیت نگه داشتن رطوبت پایینتری دارد. وقتی دما پایین میآید، رطوبت محیط کاهش مییابد و اشک چشم سریعتر تبخیر میشود. این تبخیر بیشتر، لایه اشکی را ناپایدار میکند و خشکی ایجاد میشود.»
اما داستان فقط بیرون از خانه نیست. چشمپزشکان سالها است هشدار میدهند که سیستمهای گرمایشی مثل شوفاژ و بخاریها رطوبت داخل خانه را تا حد قابلتوجهی پایین میآورند. این یعنی خشکی دوگانه برای چشمها: هوای سرد بیرون، هوای خشک داخل.
دکتر سوادی نکته مهم دیگری را هم عنوان میکند: «در زمستان مردم بیشتر در فضای بسته و روبهروی صفحهنمایشها وقت میگذرانند. وقتی به موبایل یا لپتاپ خیره میشویم، تعداد پلکزدنها از حدود ۱۵ بار در دقیقه به ۴–۶ بار میرسد. این کاهش چشمگیر باعث تبخیر بیشتر اشک و تشدید خشکی میشود.»
این افراد بیشتر در معرضند
هرچند خشکی چشم ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما طبق گفته متخصصان، گروههای زیر بیشتر در معرض مشکلاند: افراد بالای ۴۰ سال، زنان، بهویژه کسانی که نوسان هورمونی دارند، کارمندان، افرادی که سر و کار زیادی با نوشتن دارند یا با مانیتور کار میکنند، بیماران دیابتی، افرادی که تیروئید کمکار دارند و استفادهکنندگان از لنزهای تماسی.
دکتر سوادی میگوید: «در هوای سرد، حتی بیمارانی که در تابستان هیچ مشکلی ندارند هم ممکن است در زمستان دچار خشکی خفیف تا متوسط شوند.»
رابطه تغذیه و خشکی چشم
رابطه تغذیه با خشکی چشم، کمتر از آنچه باید در رسانهها مطرح شده است. اما تحقیقات علمی آن را تأیید میکنند. چشمپزشکان میگویند: کمبود اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین A و آنتیاکسیدانهایی مثل ویتامین C میتواند کیفیت لایه چربی اشک را کاهش دهد. این لایه چربی، همان سد اصلی برای جلوگیری از تبخیر اشک است.
به گفته چشمپزشکان، غذاهایی مانند ماهیهای چرب (ماهی آزاد، ساردین، تن)، گردو، تخمکتان، هویج، اسفناج، فلفل دلمهای، پرتقال و حتی روغن زیتون به حفظ سلامت اشک کمک میکنند. البته متخصصان هشدار میدهند که مصرف خودسرانه مکملها راهحل نیست و مکملها باید با تجویز پزشک مصرف شوند.
چطور پیشگیری کنیم؟
خشکی چشم معمولاً خفیف و قابلکنترل است، اما اگر یکی از این نشانهها وجود داشته باشد، مراجعه به پزشک ضروری است: تاری دیدی که بیش از چند دقیقه طول میکشد، درد یا قرمزی شدید، حساسیت به نور، و سوزش مداوم با وجود استفاده از اشک مصنوعی.
دکتر سوادی میگوید: «خشکی چشمِ درماننشده گاهی باعث التهاب لبه پلک، عفونتهای سطحی و حتی آسیب سطح قرنیه میشود. بنابراین بهتر است علائم شدید یا طولانی جدی گرفته شوند.»
چند توصیه مهم
به گفته کارشناسان، اکثر عوامل خشکی چشم قابل پیشگیری و قابل کنترل هستند. فقط باید درباره عوامل ایجادکننده این مشکل آگاه باشیم.
عینک آفتابی بزنید؛ باد سرد رطوبت چشم را میگیرد. عینک یک سپر ساده و مؤثر است.
از دستگاه بخور یا مرطوبکننده استفاده کنید؛ گرمایش خانه هوا را خشک میکند. مرطوبکننده این اثر را خنثی میکند.
آب کافی بنوشید؛ بدن در زمستان هم به همان اندازه آب نیاز دارد. نوشیدنیهای گرم بدون کافئین، سوپ و آب نارگیل به تأمین آب کمک میکنند.
استفاده از قطره اشک مصنوعی؛ چند بار در روز استفاده از قطرههای مرطوبکننده، تحریک و خشکی را کاهش میدهد.
رعایت قانون ۲۰-۲۰-۲۰؛ هر ۲۰ دقیقه، ۲۰ ثانیه به نقطهای در فاصله ۲۰ قدم نگاه کنید تا عضلات چشمتان استراحت کنند.
شستن مداوم دستها؛ شستن مداوم دستها راهی ساده و مؤثر برای کاهش انتقال ویروسها و باکتریها به چشم است.
پرهیز از مالیدن چشمها؛ در صورت خارش چشمها، به جای مالیدن و خاراندن آنها، از کمپرس گرم یا قطره (اشک مصنوعی) استفاده کنید.
کم کردن زمان کار با صفحهنمایش؛ استراحتهای کوتاه در میان کار، خستگی و خشکی چشم را کاهش میدهد.
محافظت از چشم در برابر هوای گرم؛ وسایل گرمایشی را طوری تنظیم کنید که باد گرم، مستقیم به چشمها نخورد.
