هوش تجاری موجب کاهش آسیب‌پذیری شهرها در برابر بلایای طبیعی می‌شود
سید محسن طباطبایی مزدآبادی دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر نقش هوش تجاری در آینده‌نگری مدیریت شهری و پیش‌بینی زلزله اظهار کرد: در عصر کنونی که شهرها با رشد سریع جمعیت، گسترش زیرساخت‌ها و افزایش خطرات طبیعی مواجه‌اند، هوش تجاری (Business Intelligence) به عنوان ابزاری کلیدی برای تصمیم‌گیری مبتنی بر داده و آینده‌نگری شهری مطرح شده است.
وی افزود: این فناوری با تحلیل کلان‌داده‌های شهری، اقتصادی و زیست‌محیطی، به مدیران شهری امکان می‌دهد تصمیماتی آگاهانه‌تر، سریع‌تر و کارآمدتر اتخاذ کنند. در بسیاری از کشورها از جمله ژاپن، کره جنوبی، ایتالیا، ترکیه و هلند، هوش تجاری به عنوان زیربنای اصلی مدیریت شهرهای هوشمند به‌کار گرفته می‌شود.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران بیان کرد: به عنوان نمونه، در شهر سئول سامانه‌ای مبتنی بر هوش تجاری طراحی شده است که داده‌های ترافیکی، آلودگی هوا و مصرف انرژی را به‌صورت زنده تحلیل می‌کند تا تصمیمات مدیریتی در لحظه اتخاذ شود.
وی یادآور شد: در رم، سیستم‌های BI برای تحلیل جمعیت، منابع آب و توسعه زیرساخت‌های شهری مورد استفاده قرار گرفته‌اند و موجب افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری و کاهش هزینه‌های تصمیم‌گیری اشتباه شده‌اند.
طباطبایی مزدآبادی گفت: هوش تجاری علاوه بر مدیریت عمومی شهر، در حوزه آینده‌نگری بلایای طبیعی و زلزله نیز نقش چشمگیری دارد. کشورهایی مانند ژاپن، چین، نیوزیلند و ترکیه با بهره‌گیری از سامانه‌های هوش تجاری توانسته‌اند داده‌های لرزه‌نگاری، ساختار زمین، مقاومت ساختمان‌ها و تراکم جمعیت را در قالب داشبوردهای هوشمند تحلیل کنند.
وی ادامه داد: این اطلاعات به مدیران کمک می‌کند تا پیش از وقوع زلزله، خطرات را شناسایی و برای کاهش خسارات برنامه‌ریزی کنند. برای نمونه در ژاپن، سامانه هوش تجاری داده‌های حسگرهای زمین‌لرزه را با اطلاعات شهری تلفیق می‌کند و در صورت احتمال وقوع زلزله، هشدارهایی دقیق و ناحیه‌ای صادر می‌کنند.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران تصریح کرد: در چنگدوی چین نیز از BI برای طراحی مسیرهای تخلیه اضطراری و پیش‌بینی نقاط آسیب‌پذیر شهری استفاده می‌شود. ترکیه نیز پس از زلزله‌های اخیر، با توسعه سیستم‌های تحلیلی یکپارچه، داده‌های لرزه‌ای، جمعیتی و عمرانی را در یک پایگاه مرکزی گردآوری کرده است تا تصمیمات مدیریتی سریع‌تر و هدفمندتر اتخاذ شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: استفاده از هوش تجاری در آینده‌نگری زلزله و مدیریت شهری مزایای متعددی دارد که از جمله آنها می‌توان به افزایش سرعت واکنش اضطراری، کاهش خسارات مالی و جانی، بهبود برنامه‌ریزی عمرانی و ارتقای هماهنگی بین سازمان‌های شهری و امدادی اشاره کرد.
طباطبایی مزدآبادی گفت: تحلیل داده‌ها به مهندسان و مدیران کمک می‌کند تا مناطق پرخطر را شناسایی کرده و در پروژه‌های بازسازی یا توسعه شهری اولویت‌بندی دقیق‌تری انجام دهند. در مقابل، اگر از فناوری‌های هوش تجاری استفاده نشود، شهرها با چالش‌هایی چون تصمیم‌گیری دیرهنگام، فقدان هماهنگی میان نهادها، اتلاف منابع مالی و افزایش خسارات ناشی از حوادث غیرمنتظره روبه‌رو خواهند شد.
وی عنوان کرد: نبود سیستم‌های داده‌محور باعث می‌شود تصمیم‌ها صرفاً بر اساس تجربه یا حدس اتخاذ شوند، در حالی‌که داده‌های هوش تجاری تصویری علمی و واقع‌گرایانه از وضعیت شهری و ریسک‌های آینده ارائه می‌دهند.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران ادامه داد: در یک چارچوب کلی، هوش تجاری در آینده‌نگری مدیریت شهری و زلزله را می‌توان در سه مرحله اصلی خلاصه کرد؛ نخست، جمع‌آوری داده‌ها از منابع شهری، زیست‌محیطی و لرزه‌ای؛ دوم، تحلیل و پردازش داده‌ها برای شناسایی الگوها و پیش‌بینی خطرات؛ و سوم، تصمیم‌گیری هوشمند شهری برای افزایش تاب‌آوری و کاهش آسیب‌ها.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی یادآور شد: مدل مفهومی تأثیر هوش تجاری شامل ورودی داده‌ها، تحلیل و پردازش هوش تجاری، پیش‌بینی و مدل‌سازی سناریوها، تصمیم‌گیری هوشمند شهری و تاب‌آوری، پایداری و کاهش خسارات است و ارتباط میان مراحل کلیدی هوش تجاری و نتایج نهایی در پایداری و ایمنی شهری را نشان می‌دهد.
طباطبایی مزدآبادی تصریح کرد: ورودی داده‌ها شامل داده‌های لرزه‌ای، زیرساختی، جمعیتی و محیطی است. داده‌ها توسط ابزارهای BI پالایش شده و الگوهای خطر شناسایی می‌شوند و سناریوهای بحران و نقاط آسیب‌پذیر با شبیه‌سازی داده‌ها مشخص می‌شوند.
وی ادامه داد: تصمیم‌گیری هوشمند شامل تدوین راهکارهای ایمنی، مدیریت بحران و مسیرهای تخلیه اضطراری بر پایه داده‌ها است و هدف نهایی مدل، افزایش ایمنی و کاهش خسارات مالی و انسانی است.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در پایان خاطرنشان کرد: در نهایت، هوش تجاری نه‌تنها یک ابزار فناوری، بلکه راهبردی برای ساختن شهرهایی پایدار، امن و هوشمند است. آینده شهرها به میزان استفاده از داده‌های واقعی و تحلیل‌محور وابسته است و هر چه این سیستم‌ها پیشرفته‌تر و دقیق‌تر شوند، امنیت و کیفیت زندگی شهروندان نیز افزایش خواهد یافت.
